Ελκώδης Κολίτιδα
Η ελκώδης κολίτιδα είναι ένα νόσημα που ανήκει στα ιδιοπαθή φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου, η οποία προσβάλλει συνήθως το ορθό και το αριστερό τμήμα του παχέος εντέρου (σιγμοειδές, κατιόν).
Συνήθως χαρακτηρίζεται από περιόδους υφέσεων μεταξύ εξάρσεων και έχει ευρεία κλινική εικόνα, η οποία εκτείνεται μεταξύ πανκολίτιδας και αδρανούς κολίτιδας.
Ποιοι είναι οι παράγοντες εμφάνισης της ελκώδους κολίτιδας;
Η παθογένεση της ελκώδους κολίτιδας παραμένει αινιγματική, παρόλου που υπάρχουν διάφορες θεωρίες και διάφοροι παράγοντες που συσχετίζονται με την πορεία της νόσου.
Η διατροφή, το αλκοόλ, το κάπνισμα, η χρήση αντιβιοτικών, η σκωληκοειδεκτομή, τα προβιοτικά, τα αντισυλληπτικά, το στρες όπως και η γενετική προδιάθεση έχουν συνδεθεί με την εξέλιξη της νόσου.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα πιο συνήθη συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας είναι:
- διαρροϊκές κενώσεις με πρόσμιξη αίματος και βλέννης
- αίσθημα έπειξης προς κένωση
- κοιλιακό άλγος
- αίσθημα τεινεσμού (αίσθημα ατελούς κενώσεως)
- πυρετός
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να υφίστανται για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να έχει γίνει διάγνωση της νόσου.
Η βαρύτητα της νόσου ποικίλλει και μπορεί να είναι:
- ήπια (λιγότερες από 4 διαρροϊκές κενώσεις χωρίς αίμα),
- μέτρια (περισσότερες από 4 αλλά λιγότερες από 6 διαρροϊκές κενώσεις ανά ημέρα) ή
- βαριά (περισσότερες από 6 διαρροϊκές κενώσεις με πρόσμιξη αίματος, καθώς και παρουσία συστηματικών συμπτωμάτων όπως πυρετός ή/και ταχυκαρδία).
Αναλόγως της βαρύτητας και της έκτασης της νόσου ορίζονται οι κατάλληλες θεραπείες.
Πώς γίνεται η διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας;
Η διάγνωση της νόσου πραγματοποιείται κυρίως με μη εργαστηριακές εξετάσεις. Η κολονοσκόπηση είναι η πλέον αξιόπιστη εξέταση για τη διάγνωση και εκτίμηση της νόσου καθώς επιτρέπει την επισκόπηση του βλεννογόνου και τη λήψη βιοψιών. Επιπλέον, τα χαρακτηριστικά της εικόνας του βλεννογόνου βοηθούν στη διαφορική διάγνωση μεταξύ ελκώδους κολίτιδας και της νόσου του Crohn.
Ωστόσο, στην περίπτωση που η ελκώδης κολίτιδα παρουσιάζεται ως επείγον περιστατικό, συνήθως, αποφεύγεται η κολονοσκόπηση, καθώς υπάρχει αυξημένος κίνδυνος διάτρησης.
Παράλληλα, η χρήση αξονικής ή μαγνητικής τομογραφίας επιτρέπει την λεπτομερή απεικόνιση τόσο του λεπτού, όσο και του παχέος εντέρου.
Ωστόσο, μέσω του εργαστηριακού ελέγχου μπορεί να γίνει ο αποκλεισμός άλλων αιτίων της διάρροιας, του κοιλιακού άλγους και της κολίτιδας. Τέτοια αίτια ενδεχομένως να είναι η ιογενείς ή βακτηριακές λοιμώξεις, οι φαρμακευτικές αγωγές, οι παρασιτώσεις, η κοιλιακή ή πυελική ακτινοβολία, ο καρκίνος του παχέος εντέρου και πολλές άλλες χρόνιες παθήσεις, όπως για παράδειγμα η κοιλιοκάκη και η κυστική ίνωση.
Ποιες εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να ζητηθούν για τον αποκλεισμό άλλων αιτίων;
Οι εξετάσεις που μπορούν να αποκλείσουν άλλα αίτια της διάρροιας και της γαστρεντερικής φλεγμονής είναι οι εξής:
- Καλλιέργεια κοπράνων, για τον εντοπισμό πιθανής βακτηριακής λοίμωξης
- Καλπροτεκτίνη κοπράνων, για την ανίχνευσης της φλεγμονής του βλεννογόνου του γαστρεντερικού σωλήνα
- Εξέταση ωαρίων και παρασίτων, για τον εντοπισμό παρασίτων
- Εξέταση ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα λόγω λοίμωξης, φλεγμονής και καρκίνου.
- Εξέταση ανίχνευσης λευκών αιμοσφαιρίων στα κόπρανα, η παρουσία των οποίων αναδεικνύει πιθανή φλεγμονή της πεπτικής οδού
- Clostridium difficile, για τον εντοπισμό της τοξίνης η οποία παράγεται από τη βακτηριακή λοίμωξη και ανιχνεύεται έπειτα από αντιβιοτική θεραπεία
- Αντί – τρανσγλουταμινάση ιστού και άλλες εξετάσεις για κοιλιοκάκη
Παράλληλα, υπάρχουν και άλλες εξετάσεις, που δεν είναι ειδικές για τη νόσο της ελκώδους κολίτιδας, αλλά είναι χρήσιμο να γίνουν ώστε να εκτιμηθεί τυχόν φλεγμονή και αναιμία οι οποίες σχετίζονται με τη νόσο. Οι εξετάσεις αυτές είναι οι παρακάτω:
- Γενική εξέταση αίματος, για την ανίχνευση της αναιμίας
- Ταχύτητα καθίζησης ερυθρών αιμοσφαιρίων, για την ανίχνευση της φλεγμονής
- CRP (C-αντιδρώσα πρωτεΐνη), για την ανίχνευση της φλεγμονής
Παρακολούθηση της νόσου
Η παρατεταμένη διάρκεια ενεργούς νόσου για περισσότερα από 10 χρόνια, αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου και καρκίνο του ορθού. Ασθενείς με ενεργή νόσο θα πρέπει να παρακολουθούνται από γαστρεντερολόγο και να πραγματοποιούν τακτικές κολονοσκοπήσεις ανάλογα με τα εκάστοτε ευρήματα.
Εν κατακλείδι
Η ελκώδης κολίτιδα είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα που προσβάλλει το παχύ έντερο με διαφορετική βαρύτητα κάθε φορά. Κυριότερο σύμπτωμα αποτελούν οι αιμορραγικές διαρροϊκές κενώσεις και για τη διάγνωση απαιτείται κολονοσκόπηση. Υπάρχει πληθώρα θεραπευτικών επιλογών, οι οποίες θα πρέπει να επιλέγονται κατάλληλα σε συνεννόηση με τον γαστρεντερολόγο σας ώστε να επιτυγχάνεται το μέγιστο αποτέλεσμα με τη μέγιστη ασφάλεια.