Η επιστημονική κοινότητα έδρασε με πρωτοφανή ταχύτητα όσον αφορά την παραγωγή εμβολίου και τον περιορισμό της νόσου του SARS-COV-2.

Όταν ένας οργανισμός έρθει σε επαφή με κάποιον ιό, παράγει ορισμένες πρωτεΐνες, τα επονομαζόμενα αντισώματα, για να καταπολεμήσει και κατά συνέπεια, να εξουδετερώσει τον ιό.

Στα εμβόλια χρησιμοποιείται είτε νεκρός είτε εξασθενημένος ιός ή κομμάτια του ιού, ο οποίος δεν προκαλεί νόσο αλλά ενεργοποιεί τον οργανισμό με στόχο να παράγει αντισώματα έναντι αυτού. Την ίδια στιγμή, ενεργοποιείται και η «ανοσιακή μνήμη» μέσω της οποίας το αμυντικό σύστημα του οργανισμού είναι σε θέση να παράγει αντισώματα σε ενδεχόμενη εισβολή του ιού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, το άτομο είτε να μη νοσήσει καθόλου είτε να νοσήσει πολύ πιο ήπια.

Στην περίπτωση του SARS-COV-2, το μέρος που χρησιμοποιείται για την παρασκευή των εμβολίων είναι η πρωτεΐνη-ακίδα, την οποία μάλιστα χρησιμοποιεί ο ιός για να προσκολληθεί στα κύτταρα του οργανισμού και να επιτελέσει το έργο του.

Αναλυτικότερα, αυτή την πρωτεΐνη-ακίδα του κορονοϊού μπορούμε να τη φανταστούμε ως ένα κλειδί, το οποίο επιτρέπει στον ιό να κλειδώσει πάνω στο ευάλωτο αλλά και επιδεκτικό κύτταρο, να εισέλθει σε αυτό και να καταλάβει εν τέλει το μηχανισμό αναπαραγωγής του, με αποτέλεσμα να παραχθούν εκατομμύρια αντίγραφα του ιού στον οργανισμό. Τα αντίγραφα αυτά συνεχίζουν την πορεία τους, στα επόμενα κύτταρα.

Τη δεδομένη στιγμή, υπάρχουν διάφορες στρατηγικές παρασκευής των εμβολίων κατά του COVID-19. Ωστόσο, οι 2 πιο καινοτόμες που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι:

• Τα εμβόλια mRNA, όπου το mRNA περιέχει την πληροφορία για τη σύνθεση του αντιγόνου στα κύτταρα-στόχους. Έτσι, ο οργανισμός παράγει μέσω του mRNA την πρωτεΐνη και δρα σα να έχει ήδη μολυνθεί ο οργανισμός από τον ιό, οπότε και παράγει αντισώματα. Στη συνέχεια, το mRNA αποδομείται από τον οργανισμό. Σ’ αυτή την κατηγορία περιλαμβάνονται τα εμβόλια της Pfizer που έχει λάβει έγκριση στην Ευρώπη, της Moderna, που έχει λάβει έγκριση στις ΗΠΑ.
• Τα εμβόλια με ανασυνδυασμένους ιούς (αδενοϊούς), τα οποία περιέχουν το γονίδιο του αντιγόνου και το εκφράζουν σε κύτταρα στόχους, χωρίς ωστόσο να έχουν τη δυνατότητα να πολλαπλασιάζονται μέσα στα κύτταρα. Στη συγκεκριμένη κατηγορία περιλαμβάνεται το εμβόλιο της Astra Zeneca, το οποίο πήρε έγκριση στο Ηνωμένο Βασίλειο, της Johnson & Johnson το οποίο αναμένεται να εγκριθεί στην Ευρώπη τον Απρίλιο και του ρώσικου Sputnkin-V.

Εξαιτερικά ασφαλή είναι τα εμβόλια mRNA, καθώς το γενετικό υλικό δεν εισέρχεται στον πυρήνα και συνεπώς, δεν είναι εφικτή η ενσωμάτωση στο γενετικό υλικό του κυττάρου-στόχου. Ακόμα, παρασκευάζονται στο εργαστήριο, γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί να πραγματοποιηθεί η γρήγορη σε μαζική κλίμακα παραγωγή του και εφόσον, μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα, μπορούν επίσης γρήγορα να προσαρμοστούν σε πιθανές μεταλλάξεις του ιού. Ως μειονεκτήματα, έχουν καταγραφεί το πολλαπλάσιο κόστος τους σε σύγκριση με άλλα εμβόλια, η πολυπλοκότητα στον τρόπο χορήγησης αλλά και οι συνθήκες συντήρησής τους.

Τα εμβόλια με ανασυνδυασμένους αδενοϊούς, δεν είναι τοξικά καθώς τους έχει αφαιρεθεί η ικανότητα να πολλαπλασιάζονται, το DNA τους δεν ενσωματώνεται στο γενετικό υλικό του κυττάρου-στόχου και επάγουν χημική και κυτταρική ανοσία. Επίσης, έχουν χαμηλό κόστος και εύκολη συντήρηση και αποθήκευση σε αντίθεση με τα mRNA εμβόλια. Ωστόσο, καθώς από διάφορους αδενοϊούς έχουν προσβληθεί σχεδόν όλοι στο παρελθόν, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η προϋπάρχουσα ανοσία των εμβολιαζόμενων να ελαττώσει την αποτελεσματικότητα των εμβολίων.

Τα παραπάνω εμβόλια είναι ασφαλή καθώς έχουν ελεγχθεί με μεγάλη σχολαστικότητα και συνέπεια, ιδίως στην 3^η φάση των κλινικών δοκιμών. Μέχρι στιγμής, στην 3^η φάση όλων των εμβολίων που έχουν ή που πρόκειται να κυκλοφορήσουν άμεσα, έχουν συμμετάσχει πάνω από 100.000 άτομα, χωρίς να έχει καταγραφεί καμία σοβαρή ανεπιθύμητη ενέργεια.

Η αποτελεσματικότητά τους φαίνεται να είναι μεγαλύτερη από το 90, το οποίο είναι πολύ ενθαρρυντικό όσον αφορά την ατομική αλλά και τη συλλογική ανοσία του πληθυσμού έναντι στο ιό SARS-COV-2.

Μέχρι να πραγματοποιηθεί η λεγόμενη ανοσία της αγέλης είναι σημαντικό να φοράμε όλοι τη μάσκα μας, να φροντίζουμε για το σωστό πλύσιμο των χεριών, τον αερισμό κλειστών χώρων αλλά και να διατηρούμε τα γνωστά μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης.