Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) αποτελεί έναν συμπληρωματικό τρόπο αξιολόγησης του γλυκαιμικού ελέγχου σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη.

Οι τιμές της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης αντικατοπτρίζουν το μέσο επίπεδο τιμών γλυκόζης των τελευταίων 9-10 εβδομάδων, διάστημα που αντιστοιχεί στο μέσο χρόνο ζωής των αιμοσφαιρίων. Η σχέση των επιπέδων γλυκόζης στο πλάσμα και της HbA1c είναι ανάλογη. Αυτό σημαίνει ότι όσο αυξάνονται οι τιμές της γλυκόζης τόσο αυξάνεται και η τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.

Φυσιολογικές θεωρούνται οι τιμές <5.7%. Οι τιμές της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης που κυμαίνονται από 5.7% έως 6.4% υποδηλώνουν μία κάποιου βαθμού διαταραχή του μεταβολισμού της γλυκόζης και αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη στο μέλλον. Τιμές μεγαλύτερες από 6.4% χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης για την επιβεβαίωση της ύπαρξης σακχαρώδη διαβήτη.

Σε διαβητικά άτομα στα οποία υπάρχει καλός έλεγχος αιματικής γλυκόζης, μία φορά κάθε 6 μήνες είναι μία επαρκείς συχνότητα εξέτασης της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.

Ωστόσο, σε διαβητικά άτομα στα οποία δεν υπάρχει καλός έλεγχος, τότε συστήνεται ο έλεγχος μία φορά κάθε 3 μήνες.

Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη είναι μία από τις εξετάσεις για την παρακολούθηση του διαβήτη, μαζί με τη γλυκόζη αίματος.

Σε αντίθεση με τη γλυκόζη, η οποία ενδέχεται να έχει μεγάλες διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη αντικατοπτρίζει πιο χρόνιες τιμές του σακχάρου στο αίμα (τον μέσο όρο περίπου των 2-3 προηγούμενων μηνών).

Έχει αποδειχθεί ότι η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη είναι πιο χρήσιμη μέτρηση για την παρακολούθηση της μακροχρόνιας πορείας και έλεγχο του διαβήτη. Πέραν της σχέσης της με το διαβήτη, η αυξημένη τιμή της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης συνδέεται επίσης και με τον αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα.

Υπάρχουν αρκετοί παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν τη μέτρηση της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης και να δώσουν ψευδώς αυξημένα ή μειωμένα αποτελέσματα.

Ψευδώς Αυξημένα Αποτελέσματα

Οποιαδήποτε πάθηση ή κατάσταση η οποία προκαλεί είτε αύξηση στη ζωή του ερυθροκυττάρου είτε μείωση στο ρυθμό αναπαραγωγής του, μπορεί να προκαλέσει την ψευδώς αυξημένη τιμή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης:

• Σιδηροπενική αναιμία (έλλειψη σιδήρου)
• Μεγαλοβλαστική αναιμία (έλλειψη βιταμίνης Β12 ή/ και φυλλικού οξέος)
• Ασπληνία
• Ουραιμία
• Ορισμένες ουσίες όπως δηλητηρίαση από μόλυβδο, χρόνιος αλκοολισμός και χρήση οπιοειδών

Ψευδώς Μειωμένα Αποτελέσματα

Αντίστοιχα, οποιαδήποτε πάθηση ή κατάσταση έχει ως αποτέλεσμα είτε τη μείωση στη διάρκεια ζωής του ερυθροκυττάρου, είτε την αύξηση του ρυθμού αναπαραγωγής του, μπορεί να προκαλέσει τη ψευδώς μειωμένη τιμή γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης:

• Οξεία και χρόνια απώλεια αίματος
• Αιμολυτική αναιμία
• Σπληνομεγαλία
• Νεφρική νόσος τελικού σταδίου
• Κατά τη 12-16η εβδομάδα κύησης μέχρι και την 20-24η εβδομάδα (μετά οι τιμές μπορεί να αρχίσουν να αυξάνονται πάλι)
• Συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης Ε
• Ριμπαβιρίνη και ιντερφερόνη-άλφα

Η συγκεκριμένη εξέταση έχει αρκετά πλεονεκτήματα.

Πιο συγκεκριμένα:

• Βοηθάει στην παρακολούθηση της σωστής ρύθμισης του διαβήτη.
• Δεν απαιτείται από τον εξεταζόμενο να είναι νηστικός πριν την εξέταση.
• Συνδέεται με το διαβήτη αλλά και με καρδιαγγειακά νοσήματα.
• Δεν επηρεάζεται από βραχυπρόθεσμους παράγοντες όπως για παράδειγμα η φυσική άσκηση, το κάπνισμα και η διατροφή.
• Είναι πιο σταθερή εξέταση και συνεπώς είναι πιο δύσκολο να υπάρξουν σφάλματα από λάθη πριν την εξέταση σε σχέση πάντα με τη γλυκόζη αίματος.